DUNIA perfileman seni beladiri Hong Kong sering
berlaku revolusi. Seperti yang kita tahu, Hong Kong adalah kilang menghasilkan
filem beladiri yang berkualiti sejak azali lagi. Kemuncak awal adalah Bruce
Lee, kemudian kesinambungan diwarisi Jackie Chan, Jet Li, Yuen Biao, Sammo Hung
dan pilihan masakini, Donnie Yen. Maka lahirlah filem beladiri kung-fu cina
yang baru iaitu Ip Man. Tanpa anda sedari filem francais Ip Man sudah
ditayangkan dalam pelbagai versi sejak filem pertamanya pada tahun 2008. Dalam
versi tersebut sudah masuk empat individu telah pun ‘menjawat’ watak Ip Man.
Keempat-empat mereka ialah Donnie Yen, Dennis To, Tony Leung dan yang terbaru
Anthony Wong. Dalam kempat-empat pelakon
ini, siapakah anda rasa yang berjaya memberi kesan atau impak dalam memegang
watak Ip Man?
Adakah Anthony Wong (Ip Man – The Final Fight),
Tony Leung (Ip Man – The Grandmaster), Dennis To (Ip Man – The Legend Is Born)
atau Donnie Yen (Ip Man 1 & Ip Man 2 – Legend Of The Grandmaster)? Rasanya
saya sependapat dengan anda... sudah pasti Donnie Yen. Kalau dahulu,
filem-filem beladiri Hong Kong sering dikaitkan dengan lagenda mereka Wong Fei
Hung, Hou Yuanjia, Chen Zhen atau mitos Fong Sai Yuk. Beberapa orang pelakon
turut memainkan peranan tersebut terutama watak Wong Fei Hung antara Jet Li dan
Jackie Chan. Kedua-duanya pada saya berjaya memberi impak tentang kehebatan
Wong Fei Hung dalam aksi kung-funya. Jet Li dalam Once Upon A In China 1-4 dan
Jackie Chan dalam Drunken Master 1 & 2. Begitu juga kelebihan dan kelainan
Donnie Yen dalam mendokong watak Ip Man sehingga kita mendapat sesuatu dari
kesan watak yang dimainkan.
Apa yang pasti penonton lebih mengerti atau lebih
pandai menilai ‘genre’ sesuatu cerita dalam filem. Itu yang patut kita belajar
sebenarnya terutama di Malaysia. Penggiat filem kita tidak pernah belajar akan
kejayaan sesuatu filem mengikut genre perfileman. Sebaliknya apa yang mereka
tahu hanya ‘copy’ filem dan terjemahkan serta diubah kembali mengikuti aliran
dan kebudayaan melayu. Itu antara faktor filem kita gagal dipentas antarabangsa
kerana tiada ciri-ciri ‘original’, identiti dan kekuatan. Kita berbalik pada
pokok asal artikel ini. kenapakah Donnie Yen diterima berbanding tiga lagi
pelakon yang pernah melakonkan watak Ip Man? Adakah lakonan mereka gagal? Atau
mereka kurang ada komersil ‘value’? Adakah faktor umur? Pada saya terdapat
beberapa perkara yang menyebabkan Donnie Yen berbeza.
Kemahiran Seni Beladiri
Ini merupakan faktor utama! Bagi menjayakan
sesuatu filem seni beladiri, pelakon itu mesti ‘master’ atau jurulatih tegar
yang aktif dan berpengalaman dalam bidang tersebut. Ini kerana, kemahiran yang
hendak dipamerkan dalam filem tersebut bukan hadir dalam sekelip mata atau
dalam dua tiga jam berlatih atau enam bulan atau setahun. Tambahan pula watak
tersebut mesti pakar beladiri atau guru! Pelakon lain seperti Anthong Wong atau
Tony Leung bukan orang beladiri, sudah pasti mereka gagal kecuali Dennis To
yang merupakan pengamal seni beladiri wing chun! Oleh itu, peminat mahu aksi
sebenar yang mantap oleh watak Ip Man, kerana ianya mewakili komuniti dan
disiplin wing chun! Jika gagal memberi impak makna wing chun pun gagal.
Penonton mahukan apa yang dipaparkan itu sampai melalui kaedah serangan,
tumbukan dan tendangan yang mantap serta berkesan.
Di Malaysia, selalunya filem aksi berunsur
pertarungan sering dilakonkan oleh pelakon tiada kemahiran dalam beladiri.
Sudahlah tiada latar belakang belakang, langsung tidak cekap dan mahir,
akhirnya merosakkan filem tersebut dan ‘gulung’ tikar! Mana tidaknya, pelakon
yang diberi peranan hero dalam filem aksi Malaysia tidak ada kredibiliti
sebagai hero beladiri yang mahir sebaliknya mahir dalam memikat ‘burung’ oleh
‘kumbang’ yang sumbang. Maka sumbanglah filem tersebut! Kenapa sumbang? Cuba
lihat apabila aksi pertarungan, aksi terpaksa dibantu oleh ‘stuntman’ atau
‘body-double’. Bukan itu sahaja, genggam tumbuk pun tak tahu, langkahan
sumbangan, permainan senjata tidak tahu da banyak lagi tetapi lagak dan nafsu
sentiasa ‘besar’ mengalahkan Tony Jaa. Nak tiru tapi tak mampu!
Pengalaman
Apa yang membezakanya antara Donnie Yen dan Dennis
To? Satu perkara sahaja iaitu ‘Pengalaman’. Benar, faktor pengalaman yang
membezakan mereka berdua selain ‘camera-favour’. Kalau dibandingkan dalam
bidang seni beladiri, Donnie Yen terlebih dahulu berbanding Dennis To. Untuk
makluman, Dennis To adalah atlit seni beladiri Hong Kong yang diangkat menjadi
pelakon. Dennis To pernah mewakili Hong Kong dalam Sukan Asia tahun 2002 dan
memenangi pingat perak, manakala dalam Sukan Asia Timur memenangi pingat emas.
Dennis juga pernah merekodkan pelbagai pingat dalam pertandingan seni beladiri
amatur sekitar Hong Kong. Asas beladiri adalah seni wushu. Dari segi nama dan
populariti sememangnya Donnie Yen lebih kukuh daripadanya kerana Donnie Yen
bertapak dalam bidang seni ini pada awal 80an lagi.
Namun, satu kredit dan contoh yang baik buat
penggiat serta penerbit filem seni beladiri Hong Kong yang mengekalkan formula
ini iaitu ‘watak hero filem seni beladiri, mesti pelakonbeladiri yang mahir,
mahu hasil filem beadiri terbaik, jawapannya sama iaitu mesti dilakonkan oleh
pelakon seni beladiri yang mahir!’ formula ini terbukti berkesan! Bukti terkini
ialah Siam (Thailand) dan Indonesia! Mereka kini boleh berbangga dengan ‘wira’
beladiri asli mereka seperti Thailand
melahirkan Tony Jaa, Dan Chupong, Kazu Neda, Yanin Jeeja. Manakala Indonesia
berjaya mengangkat martaba silat melalui Iko Uwais atau Joe Taslim. Lebih
menguntungkan ialah apabila industri filem mereka sendiri mula dikenali oleh
kerana satu sebab iaitu SENI BELADIRI! Malaysia? Tahu tiru tapi tak reti nak
buat! Nak tiru biar 100%! Ini tidak, pelakon ‘Mat Bunga’ jadi hero filem aksi
seni pertarungan atau beladiri. Maka jadilah filem ‘debunga mewangi’ versi seni
beladiri Malaysia.
Terbaik Bukan Jaminan
Walaupun Ip Man dilakonkan oleh pelakon terbaik
Hong Kong dan dunia pun, ianya masih gagal menyaingi Ip Man versi Donnie Yen.
Tony Leung bukan calang-calang pelakon, beliau merupakan bekas pelakon terbaik
di festival filem cannes. Begitu juga Anthony Wong, walaupun veteran tetapi
beliau merupakan pelakon berpengalaman selain pernah memegang watak uncle Nong
dalam filem ‘Legend of Fist – The Return of Chen Zhen’ serta ‘Fist of Legend’
bersama Jet Li (Chen Zhen). Memang tidak dinafikan pelakon seperti Tony Leung
akan memanipulasi bakatnya dalam mempengaruhi emosi penonton, tetapi mahukan
aksi realistik, bertenaga dan bukan ‘chicken-chop’ semata-mata untuk menipu
para penonton. Namun, semua itu gagal menyaingi Donnie Yen yang lebih arif
dalam filem seni beladiri dengan ‘mengaktifkan’ atau memaksimunkan aksi
sehingga menenggelamkan permainan emosi yang ‘melo’. Itu yang kita mahukan!
Saya menulis bukan kerana hendak menghentam-tuli secara tak tentu pasal,
tetapi ianya adalah fakta dan praktikal telah pun berlaku. Bukan sekadar teori.
Pada saya, di Malaysia penggiat dan penerbit filem lebih menjual ‘orang’
daripada menjual ‘produk’. Itulah pendapat saya. Jika ini berlarutan maka
industri perfileman kita tidak akan ke mana-mana, sebaliknya anak tempatan
dianaktirikan, orang asing mengaut keuntungan berlipat kali ganda. Terbaik
bukan jaminan? Benar, rata-rata peminat antarabangsa tetap teguh menyokong
Donnie Yen dan berharap beliau meneruskan watak Ip Man dalam filem seterusnya.
Terdapat desas-desus menyatakan Donnie Yen tidak akan terlibat dalam Ip Man 3,
adakah benar? Sama-sama nanti kita tunggu akan jawapannya. Apa-apapun, Donnie
Yen sepanjang tahun beliau sememang terlalu sibuk dengan aktiviti
penggambarannya. Filem terbaru yang menemui peminat dipawagan pada tahun ini
ialah ‘The Iceman Cometh’!